ابزارهای کمکی برای کنترل خونریزی در جراحی‌های لاپاراسکوپی

این روزها لاپاراسکوپی به عنوان یکی از روش‌های پیشرفته جراحی به دلیل مزایای فراوان از جمله کاهش عوارض جانبی پس از عمل محبوبیت زیادی پیدا کرده‌ است. این روش به جراحان این امکان را می‌دهد که با دقت بیشتر و تهاجم کمتر، عمل جراحی را انجام دهند و کمترین آسیب را به بدن بیمار وارد کنند. با این حال، یکی از چالش‌های مهم در جراحی‌های لاپاراسکوپی، کنترل خونریزی است. در این مقاله به بررسی ابزارها و تکنیک‌هایی که برای مدیریت خونریزی در این نوع جراحی مورد استفاده قرار می‌گیرند، خواهیم پرداخت.

چالش‌های کنترل خونریزی در جراحی‌های لاپاراسکوپی

جراحی‌های لاپاراسکوپی به عنوان یکی از پیشرفته ترین روش‌های جراحی، مزایای زیادی همچون کاهش زمان بهبودی، کاهش درد و کاهش عوارض بعد از عمل دارند. با این حال، این نوع جراحی نیز چالش‌های خاص خود را دارد. یکی از بزرگترین مشکلاتی که جراحان با آن مواجه هستند، محدودیت فضای کاری حین عمل لاپاراسکوپی است.

برخلاف جراحی‌های باز که در آن‌ها دسترسی به فضای داخل بدن به راحتی امکان پذیر است، در جراحی لاپاراسکوپی، جراح تنها از طریق چند سوراخ کوچک و ابزارهای تخصصی لاپاراسکوپی به بافت‌ها و اعضای داخلی بدن دسترسی دارد. این محدودیت باعث می‌شود که کنترل خونریزی حین عمل بسیار پیچیده‌تر از جراحی‌های باز باشد.

خونریزی غیرقابل کنترل می‌تواند دید جراح را مختل کرده، زمان جراحی را افزایش دهد و حتی منجر به عوارض شدید برای بیمار شود. در چنین شرایطی، استفاده از ابزارهای کمکی دقیق و فناوری‌های پیشرفته برای جلوگیری از خونریزی و کنترل آن بسیار حیاتی است.

ابزارهای کنترل خونریزی در جراحی‌های لاپاراسکوپی

انتخاب روش مناسب برای کنترل خونریزی به ویژه در مواقعی که خونریزی به طور غیرمنتظره آغاز می‌شود، نقش بسیار مهمی در موفقیت عمل جراحی ایفا می‌کند. در ادامه به رایج‌ترین روش‌های کنترل خونریزی حین عمل لاپاراسکوپی اشاره می‌کنیم:

1-فشار مستقیم

اولین و ساده‌ترین اقدام برای کنترل خونریزی حین جراحی‌های لاپاراسکوپی معمولاً اعمال فشار مستقیم است. این روش با ایجاد یک فشار فیزیکی موقت، خونریزی را متوقف می‌کند و زمان کافی را برای جراح فراهم می‌آورد تا ناحیه مورد نظر را به درستی مشاهده کند. در برخی موارد، بسته به اندازه رگ‌های خونی درگیر و وضعیت انعقادی بیمار، همین اقدام ممکن است برای کنترل خونریزی کافی باشد.

2-تامپون

در صورت لزوم می‌توان یک تامپون را از طریق پورت وارد حفره شکم کرده و برای توقف موقت خونریزی از آن استفاده کرد. فشار ملایم وارد شده توسط تامپون می‌تواند جریان خون را متوقف کرده و به بهبود وضعیت کمک کند. از طرفی تامپون‌ها معمولاً از موادی ساخته می‌شوند که توانایی جذب خون و مایعات اضافی را دارند که این امر می‌تواند به کاهش حجم خونریزی و جلوگیری از تجمع مایعات در ناحیه جراحی کمک کند. تامپون نواری باریک (مش بینی) یکی از انواع تامپون‌هایی است که در جراحی‌های لاپاراسکوپی برای کنترل خونریزی و جذب ترشحات استفاده می‌شود. همچنین تامپون‌های مغز و اعصاب از جمله محصولات مورد استفاده برای کنترل خونریزی در عمل‌های ظریف و میکروسکوپی می‌باشند.

3-کلیپس عروقی

استفاده از کلیپس عروقی روش دیگری است که بسیاری از جراحان برای بستن رگ‌های خونی ترجیح می‌دهند. کلیپس عروقی ابزاری است که برای بستن و جلوگیری از خونریزی عروق در جراحی‌های باز و لاپاراسکوپی استفاده می‌شود. کلیپس‌ها بر روی عروق آسیب دیده قرار داده می‌شوند تا جریان خون را متوقف کرده و از خونریزی جلوگیری کنند.

این وسیله از فلزات یا پلیمرهای زیست سازگار ساخته شده و در اندازه‌های مختلف تولید می‌شود. این ابزار به ویژه در جراحی‌های لاپاراسکوپی که محدودیت‌های فضایی وجود دارد، بسیار مفید است. کلیپس عروقی بنفش (سایز Large) یکی از پرکاربردترین سایزها است که به دلیل اندازه مناسبی که دارد برای بستن عروق 5 تا 13 میلی‌متری در جراحی‌های لاپاراسکوپی بسیار مفید است.

4-بخیه زدن

در جراحی‌های لاپاراسکوپی مانند جراحی‌های باز از بخیه برای کنترل خونریزی و بستن بافت‌ها استفاده می‌شود. با این حال، بخیه زدن در لاپاراسکوپی به دلیل محدودیت فضای کاری و دید کمتر نیاز به مهارت و دقت بیشتری دارد. این کار می‌تواند به دو روش انجام شود:

• برون بدنی (extracorporeal) که در آن گره خارج از بدن زده شده و سپس از طریق پورت‌ها به داخل شکم منتقل می‌شود.
• درون بدنی (intracorporeal) که نیاز به دقت بیشتر در استفاده از ابزارها و کنترل سوزن و نخ دارد.

مهارت جراح در انجام این تکنیک‌ها از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.

5-الکتروکوتر

الکتریسیته به عنوان یکی از منابع انرژی معمول در جراحی‌های لاپاراسکوپی استفاده می‌شود. دستگاه الکتروکوتر ابزاری است که از جریان الکتریکی برای برش یا انعقاد بافت‌ها استفاده می‌کند. در این فرآیند، یک جریان متناوب الکتریکی از دستگاه الکتروکوتر تولید می‌شود که از یک مدار شامل ژنراتور دستگاه، الکترود فعال، بدن بیمار و الکترود بازگشتی عبور می‌کند.

الکتروکوتر این جریان الکتریکی را به حرارت تبدیل کرده و از طریق این حرارت بافت‌ها را برش می‌دهد یا عروق خونی را منعقد می‌کند. میزان حرارت تولید شده به میزان امپدانس (مقاومت) بافت و چگالی جریان بستگی دارد.

در جراحی‌های لاپاراسکوپی، این دستگاه به جراحان امکان می‌دهد تا بافت‌ها را دقیقاً برش دهند یا خونریزی را کنترل کنند، بدون اینکه نیازی به ابزارهای مکانیکی داشته باشند. استفاده از این دستگاه سرعت عمل را افزایش داده، خونریزی را کاهش می‌دهد و به دقت عمل جراحی می‌افزاید.

6-چاقوی اولتراسونیک

چاقوی اولتراسونیک (Harmonic Scalpel) ابزاری است که از انرژی اولتراسونیک برای برش و انعقاد همزمان بافت‌ها استفاده می‌کند. این ابزار با فرکانس بالای 25 کیلوهرتز از امواج اولتراسونیک برای ایجاد ارتعاشات مکانیکی در سطح سلولی استفاده می‌کند که باعث بستن عروق خونی و برش بافت‌ها بدون انتقال جریان برق به بدن بیمار می‌شود.

استفاده از چاقوی اولتراسونیک محدود به عروق با قطر کمتر از 4 میلی‌متر است، هرچند مدل‌های جدیدتر قادر به بستن عروق با قطر تا 7 میلی‌متر نیز هستند. این ابزار به طور گسترده‌ای در جراحی‌های لاپاراسکوپی برای برش بافت‌ها و کنترل خونریزی استفاده می‌شود.

7-مواد هموستاتیک

این مواد به عنوان ابزار کمکی برای مدیریت خونریزی در مواقعی که تکنیک‌های هموستاز معمول کافی یا عملی نیستند، مورد استفاده قرار می‌گیرند. به ویژه در جراحی لاپاراسکوپی که ممکن است خونریزی در مناطق غیر آناتومیک و نزدیک به ساختارهای حساس مانند اعصاب یا در بیمارانی با مشکلات انعقادی رخ دهد، این مواد بسیار مفید هستند.

یکی از مثال‌های رایج مواد هموستاتیک در جراحی لاپاراسکوپی، محصول ژلفوم است. ژلفوم یک اسفنج استریل ژلاتینی است که خون یا مایعات را تا ۴۰ برابر وزن خود جذب می‌کند و وقتی با خون اشباع می‌شود، ابعاد آن تا ۲۰۰ درصد افزایش می‌یابد. اسفنج در حالت خشک، سخت و سفت است، اما پس از مرطوب شدن نرم و انعطاف‌پذیر می‌شود و به راحتی از پورت‌های لاپاراسکوپی عبور می‌کند. این ماده پس از ۴ تا ۶ هفته به طور کامل جذب بدن می‌شود.

جمع بندی

در نهایت، کنترل خونریزی در جراحی‌های لاپاراسکوپی یکی از چالش‌های مهم و پیچیده‌ای است که نیاز به ابزارها و تکنیک‌های پیشرفته و دقیق دارد. استفاده از محصولات مختلفی مانند تامپون‌ها، کلیپس‌های عروقی و مواد هموستاتیک به جراحان کمک می‌کند تا با کمترین آسیب به بافت‌ها و دقت بالا خونریزی را کنترل کرده و از عوارض جدی جلوگیری کنند. هر یک از این ابزارها و تکنیک‌ها بسته به شرایط خاص جراحی و ویژگی‌های بیمار انتخاب می‌شوند تا بهترین نتیجه ممکن حاصل شود.