پس از کودتای نافرجام چه بر سر ارتش ترکیه و امنیت آن کشور خواهد آمد؟

سرویس بین الملل خرداد: سایت تحلیلی "میدل ایست آی" با انتشار گزارشی درباره پاکسازی های گسترده در ارتش ترکی پس از کوتای نافرجام می نویسد:"ارتش ترکیه به وضعیتی درهم پاشیده تبدیل شده است. این می تواند زندگی را در واشنگتن و پایتخت های دیگر کشورهای غربی از جمله کشورهای اروپایی را سخت تر کند. پس از نافرجام ماندن کودتای ترکیه در تاریخ 15 ژوئیه دولت آن کشور قصد بازسازی کامل نیروهای مسلح را دارد. این موضوع در حالی صورت می گیرد که ناتو بیش از هر زمان دیگری به حضور ترکیه برای ایجاد توازن استراتژیک علیه روسیه به کمک های نظامی وامنیتی ترکیه نیاز دارد. از قرن هجدهم میلادی نیروهای مسلح ترکیه ماموریت اصلی شان تامین ثبات  برای آن کشور و کمک به تسهیل مدرنیزاسیون در آن کشور بوده است. در حال حاضر وضعیت در حال تغییر است. اردوغان رییس جمهوری ترکیه باور دارد که در درون ارتش گروه هایی به هواداری از گولن دست به کودتا زدند. این قابل درک است. توطئه بسیار گسترده ای علیه اردوغان صورت گرفته بود با این حال، تصفیه ها در ابعاد وحشتناکی روی داده اند حتی پیش از وقایع اخیر نیز طرفداران حزب عدالت و توسعه از سال 2002 میلادی خواستار محدود کردن قدرت ارتش بود. ارتش همواره سعی می کرد با استفاده از نهادهای قانونی و سیاسی سکولار در برابر قدرت گیری اسلامگرایان مقاومت کند البته در زمانی که متوجه می شد این کار از این طریق امکان پذیر نیست دست به کودتا می زد". 

به گزارش خرداد، این سایت در ادامه اشاره می کند که در هیمن راستا بود که اتحادیه اروپا کمیته ای را در اوایل سال 2000 میلادی به منظور بررسی نقش ارتش در ترکیه تشکیل داد و دولت آن کشور را ملزم کرد که یکی از شروط پذیرش درخواست عضویتش در اتحایه اروپا محدود کردن نقش ارتش در سیاست است. از سال 2008 میلادی قدرت سکولارهای قدیمی در درون ارتش با بازداشت و محاکمه بیش از 300 نظامی از جمله 72 ژنرال ارتش کاهش یافت. این سایت اشاره می کند که این بازداشت ها اتفاقا توسط دادستان ها و قاضی هایی صورت می گرفت که آن زمان طرفدار گولن بودند. این سایت در ادامه می افزاید:"بسیاری از مردم ترکیه این پرسش رامطرح می کنند که گولنیست ها چگونه ممکن است به درون ارتش ترکیه که لائیک است نفوذ کرده باشند. دولت ترکیه می گوید که کادرهای نظامی طرفدار گولن از سال 2000 میلادی به این سو با در اختیار داشتن سوالات آزمون های ورودی وارد دانشگاه نظامی آن کشور شده بودند. هم چنین گفته شده که آنان برای پنهان کردن وفاداری حود به گولن مشروب می خورده اند در حالی در حالت عادی این کار را حرام می دانستند  یا آن که در حین کار در ارتش نماز نمی خواندند تا کسی به آنان شک نکند. 

میدل ایست آی اشاره می کند که با این حال، بازهم دشوار است که بتوان باور کرد نظارت شدید امنیتی و دولتی ای که در ترکیه وجود دارد اجازه داده باشد گولنیست ها دور از چشم نهادهای ناظر به ارتش راه یافته باشند. 

این سایت معتقد است که اگرچه اردوغان در ظاهر می گوید که اولویتش از پاکسازی در ارتش و اخراج بیش از یک سوم از ژنرال ها جلوگیری از کودتای نظامی دیگری است اما واقعیت آن است که او قصد دارد چهره های هوادار غرب و ناتو را در نیروهای مسلح ترکیه را با چهره های اسلامگرا عوض کند تا ارتش ترکیه بیش از پیش با منافع کشورهای سنی منطقه به ویژه عربستان سعودی همگرایی پیدا کند. 

این سایت در پاسخ به این پرسش که بدین ترتیب و با احتمال ورود دانش آموزان مدارس امام خطیب به ارتش ترکیه که تا پیش از این از ورودشان جلوگیری می شد چه پیامی برای ناتو دارد می نویسد:"به نظر می رسد تکیه ناتو به ارتش ترکیه کاهش می یابد اما به پایان نمی رسد. از سوی دیگر ترکیه دیگر توانایی قبل را برای جلب حمایت ناتو نخواهد داشت. این موضوع نشان می دهد که ترکیه و پیرامون آن خطرناک تر از گذشته خواهند بود. 

این سایت معتقد است که دولت های غربی با اقدامی مشابه تحریم های نظامی می توانند برای تحمیل خواسته های شان بر ان کشور فشار وارد کنند.

 

میدل ایست آی می نویسد:"به احتمال زیاد شاهد نیروهای مسلح تازه ای خواهیم بود که تنها به اردوغان و کاخ ریاست جمهوری پاسخگو خواهند بود و ارتشی که ویژگی اصلی اش اسلامی بودن آن خواهد بود. در طولانی مدت این موضوع به تضعیف توان نظامی ترکیه می انجامد". 

این سایت معتقد است که چالش کنونی مشابه با چالشی است که ارتش در زمان پیروزی انقلاب اسلامی ایران در سال 1979 میلادی با آن مواجه بود و عزم انقلابی برای بازسازی و ایجاد ارتشی جدید مبتنی بر اصل انقلابی و عقیدتی مذهبی بود. 

ای سایت در پایان پیش بینی می کند که اگرچه ترکیه نشان داده که خواستار بهبود روابط با روسیه است و بدین ترتیب بنظر می رسد که مداخلات نظامی آن کشوردر بحران داخلی سوریه کاهش یابد اما تجربه تاریخی نشان می دهد زمانی که ارتش ها با نوسازی مواجه می شوند ژنرال های تازه شور و شوق بیش تری برای تحرکات نظامی بیش تر دارند. 

در همین حال، همزمان با سفر اردوغان به روسیه برای دیدار با پوتین پس از ماه ها تنش در روابط میان دو کشور به خصوص پس از سانحه سقوط هواپیمای روسی توسط ترکیه، روزنامه "حریت" با انتشار گزارشی از دیپماسی محرمانه میان دو کشور برای پایان دادن به بحران پرده برداری کرده است. 

این روزنامه با اشاره به پیامدهای کدورت در روابط ترکیه  روسیه پس از حادثه سقوط جنگنده سوخو روسی توسط جنگنده اف 0-16 در نوامبر سال 2015 میلادی که در جریان آن دو خلبان نیروی هوایی روسیه جان خود را از دست دادند می نویسد:"این بحران در حوزه های  سیاسی و اقتصادی پیامدهای زیادی داشت. نخست آن که امکان همکاری های نظامی و امنیتی ترکیه و روسیه بر سر مبارزه علیه داعش را از بین برد و نکته دوم آن که بسیاری از شرکت های ساخت وساز روسی در ترکیه کارشان را متوقف کردند و تعداد گردشگران قابل ملاحظه روس هر سال به ترکیه سفر می کردند کاهش یافت". 

ان روزنامه اشاره می کند که نورسلطان نظربایف رییس جمهوری قزاقستان نقش مهمی در ایجاد شرایط دیدار اردوغان  پوتین ایفا کرده است. این روزنامه اما به نقل از "ابراهیم کالین" سخنوی اردغان اشاره می کند که "جاوید چاغلار" بازرگان ترک نقش مهمی در این میان ایفا کرده است. این روزنامه اشاره می کند که رایزنی های این بازرگان به همراه تلاش های نظربایف با استفاده از دیپلماسی محرمانه سبب پایان دادن به بحران میان دو کشور شد. 

این روزنامه اشاره می کند که جاوید چاغلار سرمایه دار و فعال حوزه نساجی در جمهروی داغستان بوده است. او با استفاده از روابط گسترده ای که در دهه 90 میلادی برقرار کرده بود توانست به مقام های روس نزدیک شود.  در دهه 90 یکی از وزرای کابینه سلیمان دمیرل نیز بوده است و رمضان عبدالاتیپوف رییس جمهوری داغستان روابط خوبی داشته است. 

حریت اشاره می کند که رییس جمهوری داغستان از طریق یوری اوشاکوف مشاور ارشد خود روابط نزدیکی با پوتین دارد. این روزنامه می نویسد اشاره می کند چاغلار پیش تر کانال ارتباطی میان آنکارا و حیدر علی اف رییس جمهوری آذربایجان را نیز در اواسط هه 90 میلادی ایجاد کرده بود.