گمانه زنی غرب درباره علت توقف عملیات روسیه در ایران

سرویس بین الملل خرداد: خبرگراری "رویترز" در این باره با اشاره به این که وزارت امور خارجه ایران نیز تایید کرد که عملیات روسیه در خاک ایران متوقف شده است درباره چرایی آن می نویسد:"این توقف ناگهانی نسبت به استقرار بی سابقه پس از ان صورت می گیرد که هم کاخ سفید  و هم برخی از نمایندگان مجلس ایران نسبت به این موضوع انتقاد کردند. هفته گذشته بود که بمب افکن های توپولف و سوخو-34 روسیه در پایگاه نوژه در ایران مستقر شدند تا از شمال غربی ایران راهی سوریه شده و اهداف معارضان را هدف حمله قرار دهند. این برای نخستین بار بود که یک قدرت خارجی جنگنده هایش را در ایران مستقر می کرد. برخی از نمایندگان مجلس ایران این اقدام را نقض قانون اساسی درباره منع استقرار هرگونه پایگاه نظامی خارجی در ایران حتی برای مقاصد صلح آمیز دانستند سردار دهقان این موضوع  را رد کرد. او البته از مسکو انتقاد کرد و اقدام ان کشور در بازتاب اخبار مرتبط با این موضوع و رسانه ای کردن آن را مصداق بی معرفتی دانست. او گفت که هیچ قرارداد کتبی ای میان دو کشور امضا نشده و همکاری ها عملیاتی و موقت و محدود به سوخت گیری بوده اند. وزارت خارجه امریکا نیز نسبت به این همکاری ایران روسیه ابراز تاسف کرد اما اعلام نمود که از این موضوع شگفت زده نشده است. امریکا اقدام روسیه را نقض قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل متحد درباره ممنوعیت عرضه، فروش و انتقال هواپیماهای جنگی به ایران دانسته است". 

به گزارش خرداد، این خبرگزاری در ادامه می نویسد:"روابط ایران روسیه سال هاست که صمیمی به نظر می رسد اما در ماه سپتامبر گذشته زمان که پوتین رییس جمهوری روسیه دستور اعزام نیروهای نظامی روس به سوریه در حمایت از اسد را داد وارد فاز تازه ای شد. 

روزنامه امریکایی "نیویورک تایمز" نیز ضمن بازتاب این موضوع از بازتاب رسانه ای استقرار نیروهای روس در ایران و توقف سریع آن به عنوان بی اعتمادی دو کشوربه یکدیگر یاد کرده است و می نویسد:"از لحن بیان مقام های وزارت امور خارجه و وزارت دفاع ایران به نظر می رسد که آنان تردیدهای عمیقی درباره روابط استراتژیک بلند مدت علیرغم اتحاد تاکتیکی و موقت خود با آن کشور دارند. به نظر می رسد که روس ها با نشان دادن اشتیاق خود به گسترش نفوذ در خاورمیانه و اعلام خبر استقرار بمب افکن های شان در همدان سبب شدند تا حس بدی در میان طیف وسیعی از ایرانیان به وجود بیاید. رسانه های روسی خبر مرتبط با این موضوع را در بوق و کرنا کردند و اشاره داشتنند که کدام قدرت خارجی پس از جنگ جهانی دوم توانسته این گونه در ایران حاضر شود. هنوز مشخص نیست که علت اصلی توقف عملیات نیروهای روس در ایران چه بوده است". 

"مازیار بهروز" مورخ در دانشگاه ایالتی سانفرانسیسکو و کارشناس مسائل ایران روسیه در این باره می گوید:"خروج نیروهای روس از ایران نشان دهنده حداقل هماهنگی میان ایران و روسیه بر سر چگونگی معامله محرمانه بوده است. روس ها بدون اطمینان کسب کردن از حساسیت های داخلی در ایران تنها به فکر افزایش اعتبار خود نزد افکار عمومی بین المللی بودند. اگر روس ها به ملاحظات داخلی دولت ایران توجه می کردند هیچ مشکلی ایجاد نمی شد". 

این روزنامه امریکایی در ادامه می افزاید:"ایران و روسیه هر دو درصدد حفظ اسد در قدرت و مبارزه با افراط گرایان مذهبی هستند که آنان را تهدیدی علیه امنیت خود قلمداد می کنند اما رویکرد هر دو کشور بسیار متفاوت از یکدیگر است و در چشم انداز بلند مدت نیز اختلافاتی بین آنان دیده می شود. اولویت روسیه جلوگیری از تغییر رژیم در سوریه با مهندسی غرب است که آن را بخشی از مداخله غرب در امور داخلی کشورهای دیگر می بیند. ایران اما می خواهد به حزب الله لبنان از طریق سوریه دسترسی داشته باشد. در همان حال ایران به گونه ای رو به رشد از شبه نظامیان شیعه در سوریه حمایت می کند در حالی که تمرکز روسیه بر روی کمک به ارتش سوریه است. روسیه و ایران درباره اسرائیل نیز نظرات کاملا متفاوتی دارند. ایران و اسرائیل دشمنان اشتی ناپذیر یکدیگر قلمداد می شوند در حالی که روسیه با اسرائیل رابطه دارد و اسرائیل پذیرای میلیون ها مهاجر یهودی روس بوده است. از سوی دیگر در حافظه تاریخی ایرانیان آنان خاطره خوبی از امپراتوری روسیه ندارند". 

این روزنامه در ادامه به نقل از "کلیف کاپکان" رییس گروه اوراسیا می نویسد:"روس ها قابل اعتماد نیستند. آنان حتی به یکدیگر نیز اعتماد نمی کنند". 

در بخش دیگری از این گزارش نیویورک تایمز به نقل از "یوری بارمین" تحلیلگر مسائل روسیه می نویسد:"اشکار بود که این همکاری موقت بوده است. مشکلات لجستیکی زیادی در این میان وجود داشتند به همین خاطر به زودی عملیات پایان یافت". "ویکتور میزین" استاد انستیتوی دولتی روابط بین الملل مسکو نیز اقدام روس ها را حرکتی نمادین می داند. او می گوید:"این پیامی از سوی مسکو به غرب بود. روسیه می خواست بگوید که وضعیت ابر قدرتی اش را حتی بدون بازگشت به ایدئولوزی دوران شوروی حفظ کرده است". 

روزنامه "فایننشال تایمز" نیز با انتشار گزارشی در این باره می نویسد:"بسیاری از ایرانیان بی اعتمادی طولانی مدتی نسبت به روسیه دارند. آنان به معاهدات بین المللی تحقیرامیز کشورشان با روسیه در طول تاریخ اشاره می کنند به خصوص به عهدنامه ترکمانچای که بین ایران و روسیه در سال 1828 میلادی به امضا رسید که پس از تهران کنترل بسیاری از مناطق خود در قفقاز جنوبی را از دست داد. 

روزنامه "وال استریت ژورنال" نیز با انتشار گزارشی اشاره کرده است که علیرغم ماهیت کوتاه مدت ارایش نظامی تازه ایران و روسیه توقف عملیات روس ها در ایران نشان می دهد که حتی در عرصه منطقه ای که هر دو کشور حامی اسد هستند نیز ایران روسیه در مواردی منافع شان با یکدیگر تداخل دارد. این روزنامه می نویسد:"علیرغم آن که هر دو از اسد حمایت می کنند اما ایران خواستار باقی ماندن او در قدرت تحت هرگونه شرابط مصالح برای پایان دادن به درگیری در سوریه است اما به نظر می رسد روسیه چنین اصراری ندارد". 

این روزنامه می نویسد:"نگرانی از مداخلات خارجی مدت ها بخشی از روح و روان ایرانیان را دچار دغدغه کرده است. برای مثال، قدرت های استعماری برای کنترل منابع ایران در اوایل قرن بیستم ان کشور را به دو منطقه تحت نفوذ خود تقسیم کردند. در طول جنگ جهانی دوم نیز ایران تحت اشغال روسیه و بریتانیا درآمد. در سال 1953 نیز دولت مصدق با کودتای امریکایی - بریتانیایی سرنگون شد".