آخرین مصاحبه پدر کویرشناسی ایران
کردوانی: خوشحالم که ۵۰ سال دیگر نیستم تا بی‌آبی ایران را ببینم
پروفسور کردوانی گفت: آقای عیسی کلانتری گفت کردوانی گفته دریاچه ارومیه بیمار است و نباید آن را احیا کرد ولی ما برای این دریاچه هزینه می‌کنیم.
پروفسور پرویز کردوانی ملقب به پدر علم کویرشناسی ایران در آخرین مصاحبه خود گفت: کشور ما از نظر بارندگی بسیار فقیر است و با توجه به تغییر اقلیم در جهان چاره این خشکی‌ها درست مصرف کردن است. البته نمی‌توان همه مشکلات را گردن تغییر اقلیم انداخت و برخی از این مشکلات در گذشته کشور ریشه دارد.
کردوانی گفت: در سال ۱۳۴۹ برای یک کار علمی به مرز ایران و عراق سفر کردیم. در آنجا به نقطه‌ای رسیدیم که آب زیادی از سمت ایران به سمت عراق می‌ریخت. از پیرمردی که زیر سایه یک درخت نشسته بود پرسیدم این آب چیست؟ صاحب ندارد؟ پیرمرد گفت این زاب صغیر یا کوچک است که از ایران به سمت عراق می‌رود و از آن سمت به سد دوکان می‌ریزد.
پدر علوم کویرشناسی ایران افزود: نماینده ارومیه در مرداد ماه ۹۱ طی نامه‌ای از من خواست طرح‌های کوتاه‌مدت، میان‌مدت و بلندمدت برای احیای دریاچه ارومیه ارائه کنم. برای بررسی بیشتر وضعیت، یک کلاه کهنه بر سرم گذاشتم و با یک وانت‌بار قدیمی و قراضه راهی شبستر، آزادشهر و ... شدم. در آنجا دیدم چاه‌های زیادی حفر شده است.
وی تصریح کرد: مردم که در مسیر ما را می‌دیدند، می‌گفتند آقای مهندس لطفا آب را نبندید، چون در آن زمان چاه‌های اطراف دریاچه را می‌بستند. پس از بررسی‌های مختلف به این نتیجه رسیدم که به علت چاه‌های فراوانی که به اسم توسعه در اطراف دریاچه زده شده، سفره‌های زیرزمینی آبی منتهی به دریاچه خشک شده اند. همانجا نشستم و ساعت‌ها گریه کردم. بعد با نماینده ارومیه تماس گرفتم و گفتم احیای دریاچه ممکن نیست و هر که به دریاچه ارومیه آب ببندد، خائن است.
این کارشناس محیط زیست افزود: آقای عیسی کلانتری گفت کردوانی گفته دریاچه ارومیه بیمار است و نباید آن را احیا کرد ولی ما برای این دریاچه هزینه می‌کنیم. ۲۲ میلیارد تومان برای شکستن صخره‌ها و آبرسانی به دریاچه هزینه کردند اما فقط آب‌های سطحی را می‌دیدند و به این توجه نمی‌کردند که سطح آب هر روز کمتر می‌شود.
کردوانی در مورد شرایط فعلی دریاچه ارومیه گفت: دریاچه ۳ منبع آبی دارد.آب‌های بارندگی، آب‌های سطحی و سوم آب‌ها و سفره‌های زیر زمینی، که اکنون این دریاچه از آب‌های زیر زمینی بهره‌مند نیست و با انتقال آب به سطح دریاچه، آب از سفره‌های زیر زمینی خارج می‌شود.
وی تصریح کرد: در گذشته دریاچه ۶۲ میلیارد متر مکعب آب داشت، اما اکنون به این شکل نیست. در فصل زمستان با بارندگی‌ها اندکی سطح آب دریاچه بالا می‌آید و در فصل گرما باز خشکی صورت می‌گیرد.
وصیت می‌کنم
پدر علوم کویرشناسی ایران گفت: وصیت می‌کنم قشنگ بنویسید. پیشرفت علم خوب است، اما استفاده غلط از آن به ضرر بشر است. در جوانی وقتی از تهران به سمت زادگاهم گرمسار می‌رفتم، وسیله نقلیه ما چهارپایان بودند. مثلا ممکن بود برای رسیدن به مقصد یک شبانه‌روز در مسیر باشیم. در مسیر می‌دیدم مردم در حال حفر چاه هستند و زمزمه می‌کنند که قنات قدیمی شده و به درد نمی‌خورد و از پمپ آب باید استفاده کنیم.
وی افزود: در دفعات بعد با ماشین به سمت گرمسار می‌رفتم و مسیر را چندساعته طی می‌کردم. زمانی که به مقصد می‌رسیدم اهل خانواده می‌گفتند چطور چند ساعت قبل حرکت کردی و به این زودی رسیدی که این به لطف علم بود. اما چاه‌هایی را هم می‌دیدم که خشک شده بودند و مردم می‌گفتند پمپ‌های آب قوی‌تر آمده و باید چاه آب عمیق‌تر بزنیم.
کردوانی تصریح کرد: شاگردان زیادی را در راه علوم محیط زیستی کشور تحویل جامعه دادم. بسیاری از آن‌ها اکنون در مقام‌های عالی کشور قرار دارند. این را می‌دانم که تکنولوژی‌هایی که اکنون برای رفع کم‌آبی کشور به مردم ارائه می‌کنند، دردی را دوا نمی‌کند و فقط مدتی مردم را سرگرم می‌کنند.
او ادامه داد: در گذشته یک سری تکنولوژی به ما دادند مانند پمپ آب، شیلنگ آب، سد و... که با استفاده غلط از آن‌ها روند خشکی کشور را سریع‌تر کردیم. اکنون ۳ تکنولوژی دیگر یعنی بارور کردن ابرها، انتقال آب دریاها و استخراج آب‌های ژرف با ۲۵۰۰ متر حفاری در دل زمین را مطرح کرده اند، اما باز هم می‌گویم که این‌ها فایده‌ای ندارد و فقط مدتی مردم را سرگرم می‌کند.
وی در پایان گفت: من چاره کار را درست مصرف کردن مردم، صنعت و کشاورزی از آب می‌بینم اما با روند فعلی، کشور در زمینه آب روز به روز به سمت بحران می‌رود. شهرهای تهران، کرج و ورامین تا ۵۰ سال آینده خشک می‌شوند و خوشحالم که نیستم آن روزهای کشور را ببینم.
پروفسور پرویز کردوانی ملقب به پدر علم کویرشناسی ایران سال‌ها در زمینه تحقیقات و بهبود شرایط زیست محیطی ایران تلاش کرد و در ۲۷ مرداد ۱۴۰۰ در ۹۰ سالگی درگذشت.
